Çalışan Sirkülasyonu Nedir? Nasıl Kontrol Altına Alınır?

Şirketlerin belli dönemlerde karşı karşıya kaldıkları çalışan sirkülasyonu (turnover), gerek yöneticilerin gerekse çalışanların iş hayatını doğrudan etkiliyor. Hem dünyada hem de ülkemizde birçok şirkette görülen bu sirkülasyon işçi ve işveren tarafından dikkate alınması gereken bir konu olarak karşımıza çıkıyor. Bu nedenle çalışma hayatında sıklıkla duyduğumuz çalışan sirkülasyonu tam olarak nedir ve nasıl hesaplanır sizler için derledik.

Çalışan sirkülasyonu, genellikle 1 yıl içerisindeki bir dönemi kapsayacak şekilde işletmeye giren ya da işletmeden ayrılan çalışan sayısının, ortalama çalışan sayısı içindeki payını gösteren bir orandır. Belirli bir zaman aralığında bir firmada işe başlayan ve işten ayrılan çalışanların devir oranı o şirketin çalışan sirkülasyonunu oluşturur. 

Daha uzun bir tabirle bir çalışanın aynı firmada ortalama kaç ay veya kaç yıl çalıştığını, firmada ne sıklıkla çalışan değişimi olduğunu, ayrılanların yerinin ne kadar sürede doldurulduğunu ifade eden sayısal terime turnover yani çalışan sirkülasyonu diyebiliriz.

Çalışan sirkülasyonuna, bugün pek çok şirket dikkat ediyor. Hem çalışanlar açısından kariyer hedefleri doğrultusunda iyi araştırma yapılması hem de işverenler açısından şirketin iyi bir imaj çizmesi adına göz önünde bulundurulması gereken önemli bir konu.  Şirketler için çalışan devir oranının, sürekli olarak kontrol edilmesi ve devir hızının düşük tutulması şirketin imajı açısından önem arz etmektedir.

Çalışan sirkülasyonu nasıl hesaplanır?

Şirketinizin çalışan sirkülasyonunu hesaplamak için, genellikle 1 yıllık zaman dilimi baz alınarak ve gönüllü işten ayrılan ya da işten çıkarılanların sayısı hesaplanır. Daha sonra, bu tutar belirlediğiniz zaman dilimi aralığındaki ortalama çalışan sayısına bölünür. Son olarak, bir yüzdeye varmak için de bu sayı 100 ile çarpılır.

Kısacası turnover hesaplaması yapılırken, toplam işten ayrılan çalışan sayısı ortalama çalışan sayısına bölünür. Buradan çıkan sonucu yüzde (%) olarak ifade etmek için ise 100 ile çarpımı yapılır. Ortalama çalışan sayısını bulmak için de hesaplama yapılacak ay aralığındaki çalışan çalışan sayıları toplanır ve hesaplamaya dâhil edilecek ay sayısına bölünür.

Örnek vermek gerekirse;

1 yıl içerisinde firmanızın ortalama çalışan sayısının 220 olduğunu varsayalım. Bu 1 yıl içerisinde 46 kişi işten ayrılmış olsun.

Çalışan Devir Oranı: (46 ⁄ 220) × 100 = 20,9 (Yüzde)

Basit bir çalışan devir oranı formülü vermek gerekirse;

(Toplam İşten Ayrılan Sayısı ⁄ Ortalama Çalışan Sayısı) × 100 = Yüzdelik Çalışan Devir Oranı

Buna ek olarak, aylık, üç aylık, altı aylık ya da daha farklı zaman aralıkları içinde çalışan devir hızı hesaplama formülünü kullanarak sonuca ulaşabilirsiniz.

Çalışan sirkülasyonu nasıl düşürülür?

Şirketinizin kurumsal itibarını korumak için çalışan sirkülasyonunun düşük tutulması önemlidir. Hem işveren hem de işçi açısından olumsuz sonuçlara sebep olan yüksek turnover oranının sebepleri tespit edilerek giderilmelidir. Şirketinizin çalışanları arasında belli aralıklarla onların memnuniyetlerini kontrol eden toplantılar yapmanız faydalı olacaktır.

Yeni bir çalışan işe başlarken ve işten ayrılırken şirketinizle ilgili olumlu olumsuz geri dönüşleri almaya dikkat edebilirsiniz. İşe alım esnasında uygun adayı işe aldığınızdan emin olmalısınız. Çalışanlarınızın kariyer hedeflerini desteklemek ve onlarla empati kurmak, prim, zam gibi hayati ihtiyaçlarını adil bir şekilde çözmek çalışan sirkülasyonu oranını düşürecektir.

Çalışan Devir Oranının Hangi Seviyede Olması Gerekir?

Her işletmeye ve sektöre göre farklılık göstersede normal şartlar altında bir şirkette çalışan devir oranının %10 seviyesinde tutulması makul bir oran olarak yorumlanıyor.