Babalık İzni Nedir?

Babalık izni, eşi doğum yapan kişilerin sahip olduğu bir izin türüdür. Diğer bir ifadeyle; doğum sonrası, babanın eşi ve yeni doğmuş bebeğiyle ilgilenebilmesi için verilen mazeret izni olarak da tanımlayabiliriz. Doğum izni hakkı, uzun bir süre yalnızca anne üzerinden ele alındığı için erkeklerin bu süreç içerisinde değerlendirilmesi ve çalışma hayatına ilişkin hukuki düzenlemelere konu edilmesi nispeten yeni sayılıyor. Bu düzenlemenin sadece kadınlara yönelik olarak algılanması artık miadını doldurmuş geleneksel bir anlayışın ürünü. Bugün babalık izni için; toplum yapısının ve toplumsal cinsiyet rollerinin dönüşmesiyle birlikte kabul görmüş ebeveyn izinleri arasında yer aldığını ve hemen hemen her ülkede uygulandığını söylemek mümkün. 

Günümüzde, çalışanlara yasal çerçevede tanınmış bir hak olan babalık izni; ebeveyn olmaktan doğan sorumluluğun bir kısmını babaya devrederek bu sorumluluğun sadece annenin üzerinde olmasını ve annenin eşitsizliğe maruz kalmasını önlemek amacıyla veriliyor. 

Babalık iznine yönelik kanun ve yönetmelikler çerçevesinde yapılan düzenlemelerin hem çalışan hem de işveren tarafından bilinmesi oldukça önemli. Bu yazımızda babalık iznine dair merak ettiğiniz soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Babalık izni kaç gündür?

Babalık izninin kaç gün olduğu kişinin devlet memuru, özel sektör çalışanı, askeri personel veya sözleşmeli çalışan olmasına bağlı olarak belirleniyor. 

İlgili kanunlara göre babalık izni sürelerini şu şekilde sıralayabiliriz:

- 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında özel sektör çalışanı için öngörülmüş olan babalık izni 5 gündür.

- "İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü halinde üç gün, eşinin doğum yapması halinde ise beş gün ücretli izin verilir.”
Buraya bir parantez açarak taşeron işçiler için de izin süresinin 5 gün olduğunu ekleyelim.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında çalışan memur, kendi isteği üzerine 10 gün babalık izni kullanabiliyor.

- "Memura, eşinin doğum yapması halinde, isteği üzerine on gün mazeret izni… verilir.”
Türk Silahlı Kuvvetleri İzin Yönetmeliği'ne göre eşi doğum yapan subay ve astsubaylara kendi istekleri üzerine 10 güne kadar babalık izni veriliyor. Yanı sıra Sözleşmeli Erbaş ve Er Yönetmeliği'ne göre eşi doğum yapan er ve erbaşlara da 10 gün babalık izni hakkı tanınıyor. 

- “Eşinin doğum yapması… isteği üzerine on güne kadar izin verilir.”
Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar'a göre kamu kurum veya kuruluşlarında 4/B statüsünde görev yapan ve eşi doğum yapmış sözleşmeli çalışana da talebi üzerine 10 gün babalık izni veriliyor. 

- “Sözleşmeli personele isteği üzerine; eşinin doğum yapması halinde on gün… ücretli mazeret verilir.” 

Babalık izni ne zaman başlar?

Babalık izni, anneye verilen doğum izninden farklı olarak doğum öncesinde değil doğumun gerçekleştiği gün itibarıyla başlıyor. Buna göre hem kamu hem de özel sektör çalışanları için doğumdan hemen sonraki gün babalık izninin başladığı gündür diyebiliriz. İznin bitiş süresi ise çalışanın tabi olduğu kanuna göre değişiyor. Babalık iznini kullanmak isteyen çalışanın, eşinin doğum yapması ile birlikte en kısa süre içinde çalıştığı kuruma dilekçe verip başvuruda bulunması gerekiyor.

Babalık izni uzatılabilir mi?

Toplu iş sözleşmeleriyle veya çalışan ile işveren arasında yapılan özel anlaşmalarla babalık izni süresinin uzatılması mümkün olabiliyor. Ayrıca doğum sırasında veya sonrasında vefat eden annenin kullanamadığı izin süreleri de baba tarafından kullanılabiliyor. Böyle bir durumda baba; annenin izin kullanmadan vefatı halinde sürenin tamamını, izin süresini tamamlayamadan vefatı halinde ise kalan süreyi kullanabiliyor.

Babalık izninde maaştan kesinti olur mu?

Babalık izni çalışana sağlanan ücretli bir izin türü olduğundan, bu süre boyunca çalışanların maaşlarından kesinti yapılması kanunen yasak. İster özel sektör çalışanı isterse devlet memuru olsun eşi doğum yapan kişi, izin süresince sanki çalışıyormuş gibi maaşını almaya devam ediyor.

Uygulamada babalık izninin ücretsiz bir izin olarak kullandırıldığı ya da ücretli bir izin olarak kullandırılıp sonradan çalışanın maaşından kesinti yapıldığı gibi pek de etik olmayan durumlarla karşılaşılabiliyor. Bu haksız bir uygulama olmakla birlikte hukuken işveren aleyhine sonuçlar doğurabiliyor. Öte yandan böyle bir durumun varlığı çalışan açısından haklı fesih sebebi oluşturuyor. Böylesi bir durumda çalışan, iş sözleşmesini derhal feshedebildiği gibi hakkı olan maaş veya ücretleri temin edebilmek adına hukuki yollara da başvurabiliyor. 

Babalık izni reddedilirse ne olur?

İşverenin bu izni kullandırmaması kanuna aykırılık teşkil ediyor. Bu durum aynı zamanda çalışan için haklı nedenle fesih sebebi sayılıyor. Çalışan iş sözleşmesini tek taraflı sonlandırarak kendisine kullandırılmayan hakların iadesine yönelik “işçilik alacağı davası” açabiliyor.

Dava esnasında çalışan tarafından talepte bulunulmasına rağmen hakkın işverence kullandırılmadığının ispatı için önceden mutlaka yazılı başvuruda bulunulması gerekiyor. Burada babalık izni dilekçesinin önemini de tekrar vurgulamış olalım.

Çalışanlara verilebilecek en güzel babalık hediyesi: Ticket Compliments
Baba olan çalışanlarınıza Ticket Compliments'ın zengin ürün ailesinden dilediğinizi armağan ederek bu özel günlerinde yanlarında olduğunuzu gösterebilirsiniz. 

Türkiye'ye yemek kartı'nı getiren Edenred Ticket Restaurant, Ticket Compliments hediye kartı ile babalık duygusunu tadan çalışanlarınızın heyecanını paylaşır, onlara çocuklarının ve eşlerinin ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri milyonlarca ürün arasından gönüllerince seçim yapma imkanı sunarsınız. Çalışanlarınız ihtiyaçlarını karşılarken siz de sağladığınız motivasyon artışı ile işletmenizin verimliliğini artırırsınız.

Elbette hepsi bu kadarla sınırlı değil. Çalışanlarınızın performanslarını ödüllendirip motivasyonlarını yükseltmek ve şirkete olan bağlılıklarını artırmak için onlara Ticket Compliments ürün ailesi sayesinde market alışverişinden giyime, küçük ev aletlerinden elektroniğe kadar pek çok alanda alışveriş yapma özgürlüğü ve güvenli online alışveriş imkanı hediye edebilirsiniz.

Tüm bunlara ek olarak Ticket Compliments ile çalışanlarınızın yalnızca evlilik, doğum, yılbaşı, bayram ve doğum günü gibi özel günlerini kutlamakla kalmaz; erzak ya da giyim gibi ayni yardımlarınızı da bu ürün ailesi aracılığı ile yapabilirsiniz. Üstelik Ticket Compliments sayesinde tek tek hediye seçme, temin etme, sipariş işlemlerini yönetme, depolama, dağıtım gibi operasyonel yüklerden ve bu yüklerin maliyetlerinden de kurtulursunuz. SGK İşçi ve işveren primlerinden muaf olur, toplamda %45’e varan bir maliyet avantajı sağlarsınız.

Onlarca seçkin markasıyla Ticket Compliments Kart; 81 ilde binlerce yerel market zincirinde geçerli Ticket Market Kartı; tüm Migros, Macrocenter, Migros Jet, 5M Migros marketlerinde ve Migros Sanal Market’te geçerli Money Pro Kart; Türkiye çapında 800’den fazla CarrefourSA markette, carrefoursa.com’da ve mobil uygulamada geçerli CarrefourSA Kurumsal Hediye Kartı; milyonlarca ürün seçeneği ile Hepsiburada Hediye Kartı ve 81 ilin her ilçesindeki 12.000’den fazla A101 Market’te ve a101.com.tr’de geçerli A101 Kart; ister klasik kart ister dijital kod seçenekleri ile Ticket Compliments’ta sizleri bekliyor. Ticket Compliments avantajlarından yararlanmak için başvurularınızı web sitemiz üzerinden gerçekleştirebilirsiniz.