Yol İzni Nedir, Kaç Gündür ve Nasıl Alınır?

Bu içerikte hem özel sektör çalışanı işçilerin hem de memur statüsündeki kamu personelinin bir hakkı olan yol izni kavramının ne olduğuna değinecek; ‘Yol izni kaç gündür?’, ‘Ücretsiz yol izni var mıdır?’ gibi sık sorulan sorulara yanıt vereceğiz. Daha önce hazırladığımız, benzer şekilde çok merak edilen “Vefat İzni Nedir?” ve “Mazeret İzni Nedir?” gibi içeriklerimizin tamamlayıcısı olarak, merak edilen bir diğer izin türüne de böylece açıklık getireceğiz.

4857 Sayılı Kanuna Göre İşçinin Yol İzni Hakkı

Özel sektör çalışanları için yani ‘işçi’ statüsündeki kişinin yol izni hakkı, esas olarak 4857 Sayılı İş Kanunu ile düzenlenmektedir. Yol izni, temel olarak yıllık ücretli iznini geçireceği yerin işyerinin bulunduğu şehir/yerden farklı olması hâlinde, işçinin gidiş‐dönüşte yolda geçireceği süreler için verilen ek izin türüdür. Yani bu izin verilmiş yıllık ücretli iznin dışında, işçinin ulaşım/yer değişimi nedeniyle yolda harcayacağı vakti kapsar. Böylece işçinin yıllık ücretli iznin tamamını tatil mekânında geçirebilmesi hedeflenmiş olur. Dolayısıyla “yıllık izinde yol izni” ifadesi de sık karşılaştığımız bir tanımlamadır.

Yol İzni Kaç Gündür? 

İşçiye verilen yol izni süresi, yıllık izin kullandığı dönemde işyerinden başka bir yerde iznini geçirecek olması hâlinde, gidiş ve dönüş için toplam en fazla 4 iş günüdür.

Yol İzni Ücretli mi, Ücretsiz İzin Statüsünde mi Sayılır?

Bu iznin ücretli mi yoksa ücretsiz mi olduğu noktasında önemli bir ayrım var. İşçinin yıllık ücretli izninin dışında yolda geçirdiği süreler için verilen yol izni, işveren tarafından ücretsiz izin statüsünde kullandırılmak zorundadır. Yani işveren bu günler için işçiye ücret ödemek zorunda değildir. Bu da bu izni tanımlarken “ücretsiz yol izni” ifadesinin de sık kullanılmasının bir nedenidir. Yol izni, yasal olarak ücretsiz izin statüsündedir ve bu sürede ücret veya yan haklar (örneğin yemek kartı) ödemesi işverenin inisiyatifine bırakılmıştır.

Yıllık İzinde Yol İzni Kullanım Şartları ve Sınırlamalar

Yıllık izinde yol izni kullanımı için bazı şartlar var. Bu şartları şu şekilde listeleyebiliriz:

• İşçinin yıllık ücretli izne hak kazanmış olması gerekir; yani bir yıllık kıdemi tamamlamış olmalıdır. 
• Yıllık iznini işyerinin bulunduğu yerden farklı bir yerde geçirecek olması gerekir; aksi takdirde yol izni hakkı doğmaz. 
• İşçi bu durumu belgelemek zorundadır (örneğin gideceği yerin farklı şehir olması, bilet veya rezervasyon belgesi vb.). 
• Yol izni süresi, yıllık iznin dışında verilmek zorundadır; yıllık izinden düşülemez. Yani yol izni, yıllık izin süresinden ayrı bir haktır. 
• Yol izni hakkı her yıl için ayrı değerlendirilir; hak kullanılmadı diye ertesi yıla devretmez. 
• İşveren yıllık ücretli izin süresini tutmakla yükümlüdür ve yol izni hakkını tanımaması hâlinde idari yaptırımlar doğabilir.

657 Sayılı Kanuna Göre Memur Yol İzni Detayları

Şimdi de kamu kurumlarında görev yapan memurlar, yani “memura 4 gün yol izni kaç km” gibi soruların muhatabı olanlar, için bu konuyu ele alalım. Burada baz alınması gereken esas mevzuat 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu Madde 102 ve devamı şeklindedir. Memurlar için yol izni süresi ücretli izindir; yıllık izne ilave olarak verilir. Yani memur bu günler için maaşını almaya devam eder. 

Önce yıllık izin süresi bağlamında hatırlatma yapalım: 657 Kanunu Madde 102’ye göre, hizmet süresi bir yıldan on yıla kadar (on yıl dahil) olan memurlara 20 gün, on yıldan fazla hizmeti olanlara 30 gün yıllık izin verilir. 

Memur, yıllık iznini memuriyet mahallinin bulunduğu belediye/il sınırı dışındaki bir yerde geçirecekse, gidiş için en çok 2 gün, dönüş için en çok 2 gün, toplam en fazla 4 gün yol izni alabilir. Bu yol izni zorunlu ve çok ender hallerde verilmelidir; yani rutin otomatik bir hak değildir, kurum amiri takdir eder.  

“Memura 4 gün yol izni kaç km” gibi bir özel kilometre sınırı mevzuatta yer almamakla birlikte izin mahallinin bulunduğu yerden farklı olması yani şehir dışında geçirme şart koşulmaktadır. 

Bu bilgiler ışığında, memur statüsündeki kullanıcılar için “memur yol izni”, “657 yol izni” gibi ifadelerle aranabilecek detaylar ortaya çıkmaktadır.

Yol İzni Nasıl Alınır? Adım Adım Başvuru ve Belgeleme Prosedürü

Hem işçi hem memur için yol izni sürecini pratik bir adım listesi halinde ele alalım. “Yol izni nasıl alınır?” sorusu için sizi burada bir yol haritası bekliyor!

İşçi İçin Başvuru Süreci

• Yıllık ücretli izne hak kazanmış olun (en az 1 yıl kıdem).
• Yıllık izninizi kullanacağınız tarihleri işverene yazılı olarak bildirin. (İzin talep formu ya da izin dilekçesi ile)
• İzninizi işyerinden farklı bir yerde (şehir dışı) geçireceğinizi işverene beyan edin ve bu durumu belgeleyecek evrakları hazırlayın — örneğin bilet, rezervasyon, memleket bilgi vb. 
• İşverene “yol izni talebi” ile birlikte dilekçe verin. Talebiniz işveren tarafından onaylanmak zorundadır.
• Onaylandıktan sonra yıllık izin sürenizi ve yol izni sürenizi birlikte planlayın. Yolda geçen günler yıllık izninizden düşülmemelidir.
• İzin dönüşünüzde normal mesai gününde işe mutlaka dönün.

İşveren yol iznini kullandırmamışsa hukuki haklarınızı araştırmanızı öneririz.

Memur İçin Başvuru Süreci

• Kurumunuzda yıllık izne hak kazanmış olun.
• Yıllık izin talebinizi kurum amirine yazılı olarak bildirin. İzin mahallinin kurum yerinden farklı olduğunu belirtin.
• “Yol izni talebi” ifadesini dilekçeye ekleyin; gidiş ve dönüş için kaç gün talep ettiğinizi belirtin (örneğin 1+1 veya 2+2 gün) – toplam en fazla 4 gün olabilir.
• Amirin onayını alın. Yol izni memur için otomatik sunulan bir hak değildir; takdir yetkisi birim amirlerinde saklıdır. 
• Kurumunuzun iç genelgesi veya tebliği varsa ona göre hareket edin; bazı kurumlarda “izin mahallinin belediye sınırları dışında olması” koşulu aranır. 

İşverenin Yol İzni Talebini Reddetme Hakkı Var mıdır?

Yol izni hakkı olsa dahi işverenin ya da kurumun bazı durumlarda talebi reddetme ya da erteleme hakkı olabilir.

İşçi açısından; işveren, işçinin yıllık iznine bağlı yol izni talebini tamamen keyfi olarak reddedemez. Mevzuatta işçiye bu haktan yararlanma imkânı tanınmıştır. Reddedildiğinde işçinin hukuki hakları gündeme gelebilir. Örneğin işverenin yükümlülüğünü yerine getirmemesi hâlinde idari para cezası veya tazminat konusu olabilir. 

Memur açısından ise kurum amiri takdir yetkisine sahiptir; “zorunlu ve çok ender durumlar” ibaresi nedeniyle her memurun yol izni talebi olumlu değerlendirilemeyebilir.

Yine de, işçinin ya da memurun yıllık izni verildiyse ve yol izni talebi koşulları sağlıyorsa kurum ya da işveren bu hakkı yok sayamaz. İşveren ya da kurum yol iznini vermediği ya da engellediği takdirde çalışan yıllık izninden yol süresi eksilmiş olarak çalışmış sayılabilir; bu durumda işçi ya da memur açısından hak kaybı doğabilir. İşverenin görevini ihmal etmesi hâlinde işçiye idari para cezası uygulanabilir; işveren yol izni hakkını tanımamak suretiyle mevzuata aykırı davranmış olur.

Haklarınızı bilerek kullanmanız; yıllık izninizi tam olarak değerlendirebilmeniz açısından büyük önem taşır. Gerektiğinde işyeri insan kaynakları birimi veya kurum personel dairesinden bu bilgileri teyit etmeniz önerilir.