İş Göremezlik Raporları

Bir işçi, sağlık sorunları vs. nedeniyle iş yapamaz hale gelirse çalıştığı yerin doktoru ya da aile hekiminden bir rapor almalıdır. Bu raporlar, işverene sunularak kişinin iş yapamaz durumunu resmi olarak belgelendirir. İş göremezlik raporları, çalışanın sağlık durumunu, işe ne zaman dönebileceğini ve herhangi bir işyeri uyum sağlama gereksinimini belirtir. İş göremezlik raporları, bir çalışanın sağlık durumu nedeniyle işini yapamayacağını belgeleyen resmi belgelerdir.

İş Göremezlik Raporu Veren Sağlık Kurumları

İş göremezlik raporu verme yetkisine sahip olan sağlık kuruluşları arasında devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri ve SGK tarafından yetkilendirilmiş özel hastaneler bulunmaktadır. Unutulmamalıdır ki, özel hastanelerden alınan raporlar için belirli bir ücret ödenmesi gerekmektedir.

İş Göremezlik Raporu Çeşitleri

İş göremezlik raporları dört ana kategoriye ayrılır. Her rapor türü, belirli bir durumu doğrulamak amacıyla kullanılır ve çalışanın iş göremezlik durumuna resmiyet kazandırır.

İş Kazası Raporu: Bu rapor, bir iş kazası sonucunda meydana gelen yaralanmalar veya sağlık sorunları durumunda işçiye verilir. Örneğin, bir iş yerinde meydana gelen kazada yaralanan bir işçi, bu raporu almalıdır.

Meslek Hastalığı Raporu: Bu rapor, çalışma koşullarından kaynaklanan bir hastalığın işçide ortaya çıkması durumunda verilir. Örneğin, bir kimyasal maddeye düzenli maruz kalmak sonucu gelişen ve kronikleşen bir hastalık için bu rapor verilebilir.

Hastalık Raporu: Bu rapor, çalışanın herhangi bir hastalık veya sağlık sorunu nedeniyle işini yapamaması durumunda verilir. Örneğin, grip gibi bir hastalık nedeniyle işe gidemeyen bir çalışana hastalık raporu sunulur.

Analık Raporu: Bu rapor, hamilelik ve doğum sürecindeki kadın çalışanlara verilir. Hamilelik veya doğum sonrası iyileşme sürecinde işe devam edemeyecek durumda olan kadın çalışanlara verilir.

Bu raporlar, işverene sunularak çalışanın iş göremezlik durumunu resmi olarak belgelendirir ve işverenin üretim veya hizmetin devamlılığını sağlamak için gerekli adımları atmasına yardımcı olur. Şimdi gelin, bu raporların alınması için gereken şartlara yakından bakalım.

İş Kazası Raporu

İş kazası raporu almak için belirli şartlar bulunmaktadır:

• Kaza Gerçekleşmesi: Elbette, bir iş kazasının gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Bu, herhangi bir iş yerinde çalışan bir kişinin, işle ilgili bir kazaya maruz kalması anlamına gelir.
• İş Kazası Bildirimi: İlk olarak, iş kazası bildiriminin işveren tarafından yapılması gerekmektedir. Bu, kazanın resmi olarak kaydedilmesini sağlar.
• Sigortalı Olma Durumu: İş kazasına uğrayan kişi, 5510 sayılı Kanun’a göre sigortalı sayılmalıdır. Yani, iş kazası geçiren kişinin yasal olarak iş güvencesi altında olması gerekmektedir.
• Aktif Çalışan Olma Durumu: Raporlu olunan süre boyunca aktif olarak çalışıyor olmanız gerekmektedir. Yani, rapor aldığınız süre boyunca işten uzaklaştırılmamış olmalısınız.
• Bedensel veya Ruhsal Zarar Durumu: Sigortalının, iş kazası sonucu bedensel veya ruhsal bir zarara uğramış olması gerekmektedir. Yani, kazanın sonuçları kişinin sağlığını etkilemiş olmalıdır.
• İlliyet Bağı: Son olarak, kaza ile sigortalının uğradığı zarar arasında bir illiyet bağı bulunmalıdır. Yani, zararın doğrudan iş kazasından kaynaklanması gerekmektedir.

Bu şartlar sağlandığında, iş kazası raporu alınabilir. Bu raporlar, iş kazasının resmi olarak belgelenmesini ve işçinin haklarının korunmasını sağlar.

Meslek Hastalığı Raporu

Meslek hastalığı raporunun alınması için gereken şartlar şu şekildedir:

• Sigortalı Olma Durumu: İşçinin meslek hastalığına yakalanması durumunda, SGK'ya kayıtlı olması gerekir. Bu, hastalığın iş güvencesi kapsamında değerlendirilmesi için önemlidir.
• Mesleki Faaliyet Sonucu Hastalık: İşçideki hastalığın, mesleki faaliyetlerin doğrudan bir sonucu olarak ortaya çıkması gerekir. Yani, işin doğası ve çalışma koşulları hastalığın nedeni olmalıdır.
• Sürekli Çalışma Sonucu Hastalık: Hastalığın sürekli olarak çalışma sonucunda ortaya çıkması gerekir. Bu, işin devamlı olarak yapıldığı bir süreçte hastalığın gelişmesi anlamına gelir.
• Hastalığın Listede Bulunması: İşçinin yakalandığı hastalığın, meslek hastalıklarına dair belirlenen listede yer alması gerekir. Bu, hastalığın işle ilgili olduğunu belgelemek için önemlidir.
• Sağlık Kurulu Raporu: Meslek hastalığına tutulduğunun tespiti için Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları tarafından düzenlenen sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu Kurum Sağlık Kurulu tarafından tespit edilmesi gerekmektedir. Bu rapor, hastalığın işle ilişkisini belgelemek için kullanılır.
• Bildirim Süresi: Sigortalıların meslek hastalığına yakalanmaları durumunda, işverenleri tarafından bu durumun öğrenildiği günden itibaren en geç üç iş günü içinde sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya sosyal güvenlik merkezlerine bildirilmesi gerekmektedir. 

Hastalık Raporu

Hastalık raporu, bir çalışanın iş yapmasını engelleyen bir hastalık veya meslek hastalığı durumunda alınan bir sağlık raporudur. Bu raporlar, işyeri hekimi, aile hekimi veya başka bir hekim tarafından verilir. 

2016/21 sayılı genelge uyarınca, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun vereceği raporlar için başta istirahat süreleri olmak üzere bazı sınırlamalar getirilmiştir. Bu genelgeye göre:

• İşyeri hekimi, bir seferde en fazla 2 gün istirahat verebilir.
• Hekim raporuyla bir seferde en fazla 10 gün istirahat alınabilir. Ancak, raporda kontrol muayenesi belirtilmişse, bu süre 20 güne kadar uzatılabilir.
• 20 günü aşan istirahat raporları sağlık kurulu tarafından verilmelidir.
• Bir takvim yılı içinde tek bir hekim tarafından verilecek ayaktan tedavi istirahat süreleri toplamda 40 günü geçemez. Bu süreyi aşan istirahat raporları sağlık kurulları tarafından düzenlenmelidir.
• İstirahat raporunda doktor, raporun ardından sigortalının çalışıp çalışamayacağı veya kontrol muayenesi yapılıp yapılmayacağı gibi hususları net biçimde belirtmelidir.

Analık Raporu

Analık raporu, hamile kadın işçilere doğumdan önce ve sonra iş yapamayacakları süreyi belirlemek için verilen resmi bir sağlık belgesidir. Analık raporu için bazı kriterler vardır. Bu kriterleri şu şekilde listeleyebiliriz:

• Hamile kadın işçilerin, doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplamda 16 hafta analık iş göremezlik raporu hakkı vardır. Bu süre, çoğul gebelik durumlarında doğum öncesi süreye 2 hafta daha eklenip yeniden hesaplanır.
• Kadın işçiler, gebelik nedeniyle alacakları istirahat iznini, doğum öncesindeki 8 haftalık süreyi 3 haftaya kadar indirebilirler. Bunu doktor raporuyla yapmaları şarttır. Kullanılmayan bu süre, doğum sonrası iş göremezlik süresine eklenecektir.
• Eğer kadın işçi, doğum tarihinden 3 hafta öncesine (37+0. gün) kadar çalışmaya devam eder ve doktor da bunu uygun bulursa, çalışan 32. haftasında "Doğum Çalışabilir Raporu" almalıdır. Ancak 37 haftayı doldurduğunda, çalışanın mutlaka "İş Öncesi Göremezlik Raporu" alması gerekir.

İş Göremezlik Ödeneği

İş göremezlik ödeneği, çalışanların belirli durumlar sonucunda geçici olarak işlerini yapamamaları durumunda devreye giren bir sosyal güvenlik hizmetidir. Bu durumlar genellikle hastalık, iş kazaları, meslek hastalıkları veya annelik durumları olabilir. İş göremezlik ödeneği, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sağlanır ve çalışanın tedavi sürecinde geçimini sürdürebilmesi ve tedavi masraflarını karşılayabilmesi amacıyla tasarlanmıştır.

Ödeme miktarı, çalışanın günlük kazancı üzerinden hesaplanır. Eğer çalışan yatarak tedavi görüyorsa, günlük kazancının yarısı; ayakta tedavi oluyorsa, günlük kazancının üçte ikisi kadarı iş göremezlik ödeneği olarak hesaplanır. Ancak bu ödenekten yararlanabilmek için bazı koşullar yerine getirilmiş olmalıdır.

Örneğin, iş kazası ve meslek hastalığı durumlarında herhangi bir şart aranmazken, hastalık durumunda iş göremezlik süresinin iki günden uzun sürmesi ve ödemenin ancak üçüncü günden itibaren başlayabilmesi gibi koşullar vardır. Ayrıca, kadın çalışanların doğumdan önceki bir yıl içerisinde en az 90 gün prim ödemiş olmaları gerekir.

İş göremezlik ödeneği almak için gereken koşulların oluşması durumunda, çalışanın yetkili sağlık kuruluşundan alınmış sağlık kurulu raporu en kısa sürede işverene ya da işyerinin yetkilisine bildirilmelidir.

Raporlar arasında en çok merak edilenlerin başında, analık raporu geliyor. Analık raporu denildiğinde ise kaçınılmaz olarak doğum izni hakkında daha fazla detay öğrenilmesi gerekiyor. “Doğum İzni Nedir, Nasıl Hesaplanır?” yazımızda bu konuyu detaylı biçimde işlemiştik.