Kollektif Şirket Nedir? Temel Özellikleri ve Yapısı

İşletme türleri arasında yer alan ve “Şahıs şirketi nedir?” gibi çok merak edilen konulardan biri olan kollektif şirket, girişimci ortakların hem emeğini hem de sorumluluğunu paylaştığı klasik ama hâlâ etkili bir şirket modelidir. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerde tercih edilen bu yapı, ortaklar arası güvenin ve bireysel katkının ön planda olduğu bir sistem sunar. Kollektif şirketler, modern ticari yaşamda nispeten geri planda kalmış gibi görünse de esnekliği ve doğrudan yönetim yapısıyla pek çok avantaj barındırır. 

Kollektif Şirket Ne Demek? Kapsamlı Tanım

Kollektif şirket, iki ya da daha fazla gerçek kişi tarafından ticari faaliyette bulunmak amacıyla kurulan ve ortakların şirket borçlarına sınırsız sorumlulukla katıldığı bir şahıs şirketidir. Bu şirket türünde ortaklık sadece para değil, emek ve bilgi gibi unsurlar üzerinden de şekillenir. Sermaye şirketlerinden farklı olarak ortakların kimlikleri yapının temelini oluşturur. Dolayısıyla kollektif şirket söz konusuysa ortakların kişisel bağlarının ve güven ilişkisinin önemi de büyüktür. 

Diğer şirket türlerini de merak ediyorsanız başta “Limitet şirket nedir?” yazımız olmak üzere bu konuda yazdığımız bütün yazılara göz atabilirsiniz.

Türk Ticaret Kanununda Kollektif Şirket

Türk Ticaret Kanununun 211. maddesi, kollektif şirketi şu şekilde tanımlar: “Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla gerçek kişiler arasında kurulan ve ortaklardan hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklarına karşı sınırlanmamış olan şirkettir.” Peki, bir şirketin kurulma maliyetine dair bilginiz var mı? Eğer cevabınız “Kesinlikle evet” değilse şirket kurma maliyeti hakkında hazırladığımız rehberimiz sizi bekliyor.

Kollektif Şirketin Amaçları ve Kuruluş Felsefesi

Kollektif şirketler genellikle güvene dayalı ortaklık ilişkileri üzerine kurulur ve ortaklar şirket yönetimine doğrudan katılır. Bu tür şirketlerin temel amacı, ortak emeğiyle ticari bir gelir elde etmek ve bu geliri kâr dağıtımı yoluyla paylaşmaktır. Ayrıca ortakların kişisel katkılarına dayanan bu yapı, hızlı karar almayı ve işletme üzerindeki bireysel kontrolü mümkün kılar. Ortaklık sözleşmesi, kuruluşun temelini oluşturur ve tarafların hak ve yükümlülüklerini ayrıntılarıyla belirler.

Kollektif Şirket Özellikleri Nelerdir?

Kollektif şirket özellikleri arasında en dikkat çeken unsur, ortakların şirket borçlarından dolayı sınırsız ve müteselsil sorumluluğa sahip olmasıdır. Bu durum, şirketin güven esasına dayandığını ve ortakların mali riskleri birlikte göze aldığını gösterir. Kollektif şirketin şahıs şirketi olarak kabul edilmesi; onun esnek, doğrudan ve kişisel ilişkilere dayalı bir yapı sunduğunu ortaya koyar.

Ortakların Sorumluluğu ve Sermaye Katkısı

Kollektif şirkette ortaklar, şirketin borçlarına karşı tüm mal varlıklarıyla sorumludur. Bu da sınırsız sorumluluk anlamına gelir. Ortaklardan her biri şirket borçlarının tamamı için alacaklılara karşı müteselsilen sorumludur. Bu yönüyle kollektif şirket, klasik sermaye şirketi modelinden ayrılır.

Kollektif Şirket Tüzel Kişiliği Var mı?

Kollektif şirketler tescil edildikleri andan itibaren tüzel kişilik kazanır. Ancak bu tüzel kişilik, ortakların sınırsız sorumluluğunu ortadan kaldırmaz; sadece şirketin hukuki işlemlerde bağımsız bir kimliğe sahip olmasını sağlar. Kollektif şirket ortakları ise tüzel kişilik olamaz, sadece gerçek kişi olmak zorundadır.

Şirket Yönetimi ve Temsil Yetkisi

Kollektif şirketlerde yönetim ve temsil yetkisi, kural olarak tüm ortaklara aittir. Ancak şirket ana sözleşmesi ile bu yetki belirli bir ya da birkaç ortağa devredilebilir. Temsil yetkisine sahip ortaklar, şirketi üçüncü kişilere karşı bağlayıcı işlemler yapabilir. Bu durum şirketin ticari faaliyetlerinde hızlı ve etkili bir yapı sunmasına olanak tanır.

Kollektif Şirket Nasıl Kurulur? Adım Adım Rehber

“Kollektif şirket nasıl kurulur?” sorusu, girişimcilerin en sık merak ettiği konulardan biridir. Tıpkı diğer şirketlerde olduğu gibi kuruluş aşamasında resmi işlemler ve belge düzenlemeleri titizlikle yürütülmelidir.

Kollektif Şirket Kaç Kişi ile Kurulur? Asgari Ortak Sayısı

Kollektif şirket en az iki gerçek kişi ile kurulabilir. Bu sayı, Türk Ticaret Kanununda açıkça belirtilmiş olup ortakların tamamının gerçek kişi olması yasal bir zorunluluktur. Ortak sayısında üst sınır bulunmamakla birlikte pratikte ortak sayısı arttıkça yönetim ve karar alma süreçleri zorlaşabilir. Bu nedenle küçük gruplar halinde kurulan kollektif şirketlerin daha işlevsel olacağı öngörülür.

Ana Sözleşmenin Hazırlanması ve Tescil Süreci

Kollektif şirketin kuruluşu için ilk adım, ortaklar arasında bir şirket ana sözleşmesi hazırlanmasıdır. Bu sözleşmede şirketin ticaret unvanı, faaliyet konusu, merkez adresi, ortakların payları ve temsil yetkileri gibi unsurlar yer almalıdır. Hazırlanan sözleşme noterde onaylandıktan sonra ticaret siciline tescil edilir. Tescil işlemi sonrasında şirket Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edilerek resmen faaliyete geçer.

Gerekli Belgeler ve Resmi İşlemler

Kollektif şirket kuruluşu için gereken belgeler şu şekildedir:

• Dilekçe
• Esas sözleşme
• Ortak dışında yetkili varsa şirket yetkililerinin şirket unvanı altında düzenlenmiş imza beyannameleri
• Oda Kayıt Beyannamesi
• İkametgah belgesi
• Kimlik fotokopisi
• Vesikalık resim
• Kollektif şirket serbest bölgede kuruluyorsa Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğünden alınan izin yazısı

Kollektif Şirket Örneği ve Uygulamaları

Gerçek hayatta kollektif şirket örneği olarak çoğunlukla küçük aile işletmeleri, yerel ticarethaneler veya hizmet sektöründeki butik girişimler gösterilebilir. Bu tür örnekler, kollektif şirket yapısının esnekliğini ve doğrudan yönetime olanak tanıyan doğasını açıkça yansıtır. Aynı zamanda bazı sanat atölyeleri veya danışmanlık ofisleri de kollektif yapıda kurulabilir.

Gerçek Hayattan Kollektif Şirket Örnekleri

İki avukatın birlikte kurduğu hukuk bürosu ya da kardeşlerin ortaklaşa işlettiği bir fırın, kollektif şirket modeline uygun yapılardır. Bu işletmelerde ortaklar hem yönetim hem de sermaye açısından eşit veya benzer yükümlülükler taşır. Bu yapı, kararların hızlı alınmasını ve işletmenin esnek hareket etmesini sağlar. Aynı zamanda ortaklar arası bağın güçlü olması, işleyişin sürdürülebilirliğini artırır.

Kollektif Şirketin Avantajları ve Dezavantajları

Kollektif şirketin avantajları arasında kolay kuruluş, düşük maliyet, hızlı karar alma ve ortaklar arasında güçlü iş birliği bulunur. Ancak sınırsız sorumluluk, ortaklardan birinin borcu nedeniyle diğerlerinin de risk altına girmesi anlamına gelir. Ayrıca ortaklar arasında anlaşmazlıklar şirketin işleyişini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle ortaklık sözleşmesi detaylı ve ihtimalleri öngören bir şekilde hazırlanmalıdır.

Kollektif Şirket Türleri ve Diğer Şirket Tipleriyle Farkları

Kollektif şirket, şahıs şirketi kapsamında yer alsa da komandit ve limitet şirketlerle karıştırılmamalıdır. Her işletme türü farklı sorumluluk yapıları ve tüzel nitelikler taşır. Bu farkların iyi anlaşılması, işletme sahiplerinin doğru karar almasına katkı sağlar.

Kollektif Şirket Şahıs Şirketi midir?

Kollektif şirket şahıs şirketi kategorisindedir. Bu yapı, ortakların bireysel özelliklerinin ön planda olduğu ve karar süreçlerine doğrudan dahil oldukları bir şirket türünü işaret eder.

Kollektif ve Komandit Şirket Farkı

Kollektif şirketlerde tüm ortaklar sınırsız sorumluluğa sahipken komandit şirketlerde komanditer ortaklar sınırlı sorumludur. Komandit şirketlerde bir ya da daha fazla komanditer ortak yalnızca koydukları sermaye oranında sorumlu olurken kollektif şirketlerde böyle bir ayrım yoktur. Ayrıca komandit şirket, adi komandit ya da sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket şeklinde iki farklı türde olabilir. Bu farklar, yatırımcıların risk ve kontrol tercihine göre şirket türünü seçmesini sağlar.

Kollektif Şirket ve Limitet Şirket Farkı

Limitet şirket, bir sermaye şirketi olup ortakların sorumluluğu da koydukları sermaye ile sınırlıdır. Oysa kollektif şirketlerde tüm ortaklar şirket borçlarından sınırsız şekilde sorumludur. Limitet şirketlerde tüzel kişilik daha baskınken kollektif şirketlerde bireysel ortaklık ilişkisi ön plandadır. Ayrıca vergilendirme, kâr dağıtımı ve karar alma süreçlerinde de önemli farklılıklar bulunur.

Kollektif Şirket Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Kollektif şirket ortağının sorumluluğu nedir?

Kollektif şirket ortağı, şirketin tüm borçlarından kişisel mal varlığıyla sorumludur. Bu sorumluluk müteselsil ve sınırsızdır.

Kollektif şirket sermayesi ne kadardır?

Sermaye için kanunen bir alt sınır belirlenmemiştir. Ortaklar aralarında anlaştıkları miktarı sermaye olarak koyabilir.

Kollektif şirket nasıl sona erer?

Şirketin süresinin dolması, ortaklardan birinin ölümü, iflası veya ortaklar arası anlaşma ile sona erebilir. Tasfiye süreci ile şirketin faaliyetleri resmi olarak sonlandırılır.

Kollektif şirketi kimler kurabilir?

Sadece gerçek kişiler kollektif şirket kurabilir. Tüzel kişilerin bu şirket türünde ortak olma hakkı yoktur.

Şahıs şirketi ile kollektif şirket arasındaki temel fark nedir?

Şahıs şirketi tek kişi tarafından kurulabilirken kollektif şirket en az iki kişiyle kurulur. Ayrıca kollektif şirkette ortaklar birlikte karar alır ve sorumluluğu paylaşır.