Şahıs Şirketi Nedir, Nasıl Kurulur?

21.11.2023 tarihi itibariyle geçerli bilgilerdir.

Şahıs Şirketi Nedir?

Şahıs şirketi, genel olarak tek bir kişi veya az ortakla şirket kurmak için tercih edilen şirket türüdür. Kolay kurulabilen bir yapıya sahip olması nedeniyle bireysel girişimler için sıklıkla tercih edilir. Şahıs şirketinin temel özelliği ise şirket ortaklarının şirket borçlarına yönelik kişisel mesuliyetlerinin bulunmasıdır. Bir diğer anlatımla, sermaye şirketlerinde olduğu gibi ortaklar taahhüt ettikleri sermaye oranıyla değil, şirket borçlarının tamamından sorumludur. Aksi kararlaştırılmadıkça şahıs şirketi ortakları, şirket karından da eşit olarak yararlanmaktadır.

Eğer şahıs şirketi, çok ortaklı bir yapıda kurulacaksa kendi içerisinde üç çeşide ayrılır. Şahıs şirketi kapsamında yer alan bu üç şirket türünü şu şekilde sıralayabiliriz:

• Kollektif şirket: En az iki ortakla kurulabilen kollektif şirkette şirket ortakları, şirket borçlarından sorumludur. Bu durum, ödenmeyen bir şirket borcu olması halinde borcun ortakların kişisel sorumluluğuna geçtiği anlamına gelir. Ancak kollektif şirkette ortakların sorumluluğu, şirket tüzel kişiliğinden tahsil edilemeyen bir borç sonrasında devreye girmektedir.
• Adi komandit şirket: İki veya daha fazla ortakla oluşturulabilen komandit şirkette şirket borçlarına yönelik sorumluluk, ortaklar arasında değişebilir. Tıpkı kollektif şirket yapısındaki gibi sınırsız sorumluluğa sahip olanlara komandite ortak denirken sorumlulukları sınırlandırılmış olanlar ise komanditer ortak olarak adlandırılır. Komandite ortak yalnızca gerçek kişi olabilirken komanditer ortak gerçek veya tüzel kişi de olabilmektedir. Sınırsız sorumluluğa sahip olan komandite ortağın sorumluluğu, kollektif şirket ortağı ile aynıdır; ancak komanditer ortağın sorumluluğu, şirkete koyduğu veya taahhüt ettiği sermaye miktarı ile sınırlıdır.
• Adi ortaklık: Adi şirket olarak da bilinen adi ortaklık, iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri şirket türüdür. En basit çok ortaklı şirket yapısı olan adi ortaklıkta da şirket ortakları, şirket borçlarından sınırsız sorumludur. Adi ortaklığın kurulabilmesi için herhangi bir yazılı esas sözleşme, ticaret sicil müdürlüğü tescili gibi gereklilikler bulunmamaktadır.

Şahıs Şirketi Nasıl Kurulur?

“Şahıs şirketi nedir?” sorusunun cevabını ve çok ortaklı olması halinde şahıs şirketi türlerini öğrendiğimize göre şimdi, adım adım şahıs şirketi kurmaya geçebiliriz.

Şahıs şirketi kurmak hem hızlı hem de sermaye şirketine göre daha az maliyetli olduğu için girişim fikirlerini hayata geçirmek isteyenler tarafından tercih edilen bir seçenek. Siz de bu seçeneği değerlendirerek girişimciliğe adım atmak isterseniz öncelikle şahıs şirketi kurma için gerekli belgeleri derlemeniz gerekli. Sonrasında ise şirketin tescili için bu belgeleri vergi dairesine teslim ederek başvurunuzu gerçekleştirebilirsiniz.  

“Peki, bu belgeler nelerdir?” diye merak ediyorsanız hemen sıralayalım:

• Şirket sahibinin nüfus cüzdanı fotokopisi
• Vesikalık fotoğraf
• Noter onaylı imza beyannamesi
• Kira sözleşmesi ya da tapu fotokopisi
• Şirket aracı varsa araç alım senedi veya ruhsatı
• Vergi dairesinden temin edilecek başvuru formu

Tüm bu belgeler eksiksiz bir şekilde tamamlandıktan sonra vergi dairesine teslim edilir. Şirketi kuracak kişi şahsen belgeleri teslim edebileceği gibi bir mali müşavire vekalet vererek de bu işlemi tamamlayabilir.

Vergi dairesine belgeler teslim edilip başvuru yapıldıktan sonra başvuru değerlendirilir ve bir engel bulunmadığı takdirde yaklaşık 2 gün sonra şahıs şirketinin tescili gerçekleşir. Şirketin tescili yapıldıktan sonra ise şirketin vergi kaydı yapılarak vergi numarasının alınması, işletme defterinin oluşturulması, faturaların çıkarılması gibi şirketin ticari faaliyetlerinin yasal mevzuatta gerçekleştirilmesine yönelik işlemler yapılır.

Kimler Şahıs Şirketi Kurabilir?

Çoğu resmi işlemde olduğu gibi şahıs şirketi kurabilmek için de kişilerin 18 yaşını geçmiş olması gerekir. Buna ek olarak şahıs şirketi ile ilgili dikkat edilmesi gereken bir diğer husus, devlet memurluğudur. Devlet Memurları Kanunu’nda da belirtildiği gibi memurlar, tacir veya esnaf sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz. Bu nedenle devlet memurları şahıs şirketi kuramadığı gibi şirketlere ortak olmaları da mümkün değildir.

Özel sektör çalışanları için devlet memurları gibi yasal bir kısıtlama söz konusu değildir. İşverenle yapılan iş sözleşmesinde çalışanın şirket kurmasıyla ilgili bir kısıtlama yer almadığı müddetçe özel sektör çalışanları şahıs şirketi kurabilir.

Şahıs Şirketi Kurma Maliyeti

Şahıs şirketi kurarken maliyetini etkileyecek faktörler bulunur. Örneğin kurulum aşamasında mali müşavire vekalet verilmesi veya şirket sahibinin şahsen başvuruda bulunması gibi detaylar şahıs şirketi kuruluş maliyetini etkiler. Ayrıca noter işlemlerinde sayfa veya yazı başına ücretlendirme yapıldığı için işlem gerçekleşmeden net bir tutar vermek mümkün değildir.

Ancak genel olarak şahıs şirketi kurma maliyeti içerisinde yer alan kalemler şu şekilde sıralanabilir:

• İmza beyannamesi için noter ücreti
• Vergi dairesinde imzalanacak sözleşmelerde damga vergisi
• İş yeri açılış işlemleri için serbest muhasebeci mali müşavir ücreti
• Mali müşavire vekaletname için noter ücreti

Unutmayın ki bunlar temel maliyet kalemleridir. Şirket için ofis tutma veya işçi çalıştırma durumunda bu hesaba farklı kalemler eklenebilir. Bu nedenle şahıs şirketi açmadan önce iş planınıza göre ihtiyaçlarınızı detaylı bir şekilde belirlemeniz ve buna göre şirket kurma maliyetini hesaplamanızda fayda var.

Şahıs Şirketi Vergi Oranları

Şahıs şirketi kurduktan sonra vergi mükellefi olursunuz. Böylece senelik olarak ödemeniz gereken vergiler bulunur. Genel olarak ödemekle yükümlü olduğunuz vergiler şunlardır:

• Gelir vergisi
• Katma değer vergisi (KDV)
• Damga vergisi
• Geçici vergi

KDV, hizmet ve ürüne göre %1’den %20’ye kadar farklı oranlarda kesilirken damga vergisi ise beyanname türüne göre değişir. Güncel vergi oran ve tutarları dikkate alınarak şirketin KDV ve damga vergisi gideri hesaplanabilir.

Ancak bu vergiler arasında dikkat edilmesi gereken başlıca vergi, gelir vergisidir. Çünkü şahıs şirketlerinde gelir vergisi, şirketin gelirine göre kademeli olarak artar. Yani gelir dilimine göre vergi oranı belirlenir. Gelir dilimlerine göre vergi oranları da her sene güncellendiği için gelir vergisi hesaplaması yaparken güncel oranlara bakılması oldukça önemli.

2023 yılında bir şahıs şirketinin gelirine göre gelir vergisi oranları şu şekildedir: 

Şahıs Şirketi Nasıl Kapatılır?

Tabii ki bir girişim fikrini hayata geçirmek hem olanakları hem de riskleri içinde barındırır. Girişiminiz çeşitli nedenlerden dolayı tutmayabilir ve şirketiniz zaman içerisinde zarar etmeye başlayabilir. Böyle bir durumda artık vergi mükellefi olmamak için şahıs şirketini kapatmak istemeniz oldukça doğal. Peki, şahıs şirketi nasıl kapatılır?

Şahıs şirketi, kuruluş aşamasında olduğu gibi kapatırken de oldukça kolay bir sürece sahip. Vergi dairesine sunduğunuz bir dilekçe ile şahıs şirketini kapatmak mümkün. Ancak burada dikkat edilmesi gereken teknik detaylar mevcut.

Herhangi bir teknik sorun veya borç çıkmaması adına şirketin aktif olduğu vergi dönemleri için vergi beyannamelerinin hazırlanıp vergilerin ödenmesi, fatura iptalinin yapılması, çalışanınız bulunuyorsa sigorta primi ödenmesi gibi detaylara şirketi kapatırken dikkat edilmesi gerekir. Kısacası bir sorun yaşamamak için tüm bu süreçte mali müşavirinizden destek almanızda fayda var.

Gördüğünüz gibi kurulumdan kapanışa kadar şahıs şirketi, hızlı ve pratik bir yapıya sahip. Bu nedenle de çok ortaklı bir şekilde kuruluyor olmasına rağmen daha çok bireysel girişimcilerin tercih ettiği bir şirket türü.

“Peki, sermaye şirketlerinin şahıs şirketinden farkı nedir?” diye düşünüyorsanız bir sermaye şirketi türü olan limitet şirketi keşfederek farkı daha iyi anlayabilirsiniz. Limitet şirket hakkında detaylı bilgi almak için “Limitet Şirket Nedir, Nasıl Kurulur? ” yazımızı okuyabilirsiniz