Part time çalışma sistemi, son dönemlerde hem Türkiye'de hem de Avrupa'daki birçok ülkede popülerlik kazanmıştır. İşletmelerin iş gücü ihtiyaçlarını karşılayan bu yöntem, aynı zamanda genel işsizlik problemine de bir çözüm sağlama potansiyelini taşır. 2003 yılında kabul edilen 4857 sayılı İş Kanunu ile yasal olarak tanınan bu çalışma sistemi, belirli düzenlemelerle desteklenmiş ve kayıt altına alınmıştır. Part time çalışma modeli, tam zamanlı işe kıyasla daha az çalışma süresine sahip olduğu için genellikle öğrenciler, emekliler ve evde daha fazla zaman geçiren kişiler tarafından seçilir.
Part time çalışma, haftanın belli günlerinde ya da günün sınırlı saatlerinde gerçekleştirilen bir çalışma düzenidir. Çalışan ile işverenin ortak kararıyla belirlenen part time çalışma, standart çalışma saatlerine göre daha kısa bir süreye sahiptir. Böyle bir çalışma şekli, işçilerin ek gelir elde etme, kişisel ihtiyaçlarına uygun bir çalışma düzeni oluşturma ya da iş ve özel yaşam arasında denge sağlama amacıyla tercih edilebilir.
Part time çalışma süresi, tam zamanlı bir işin süresinin 2/3'ü oranındadır. Kanuni olarak haftalık tam zamanlı çalışma süresi 45 saattir. Bu sebeple part time çalışan bir kişinin haftada 30 saatten fazla çalışması uygun değildir. Bu 30 saatlik çalışma süresi genellikle 6 gün içinde tamamlanır. Bu durumda 6 gün boyunca çalışan bir işçiye yedinci gününde haftalık izin verilmesi zorunluluğu vardır.
Part time çalışanlarınız varsa bu bireylerin sahip olduğu haklar, tam zamanlı çalışanlarınızın aldığı ek haklarla eşit olmalıdır. Örneğin, yemek ücreti gibi yan hakları part time çalışanlarınıza da sağlamanız gerekir. İçinde bulunduğumuz yılda belirlenen yemek ücreti istisna tutarı 121,00 TL'dir. Bununla birlikte 105,75 TL’ye kadar işsizlik payı[OS1] [KS2] , 121,00 TL'ye kadar gelir vergisinde muafiyet sağlanır[KS3] . Bu muafiyetlerden faydalanmak için yemek kartı gibi araçları kullanabilirsiniz. Bu sayede çalışanlarınıza vergi avantajı sunabilirsiniz. Öte yandan, part time çalışanlarınıza MultiGift hediye kartı gibi ilave destekler sağlayabilirsiniz. Bu kartlar çalışanların motivasyonunu ve bağlılığını artırırken, onlara çeşitli alışveriş ve hediye seçenekleri sunar.
Part time çalışma şartları çalışma süresi dışında aslında tam zamanlı çalışmayla oldukça benzerdir. Part time çalışanlar, tam zamanlı çalışanların yararlandığı haklardan yararlanabilmenin yanı sıra gıda, iletişim ve prim gibi ödemelerden de haklarını almaktadır. Part time çalışmanın ayrıca şu şartları da vardır:
Part time sigorta primi hesaplaması, çalışanın o ay içindeki toplam çalışma saati ve günlük yasal çalışma süresi baz alınarak yapılır. Hesaplamaya dair adımlar şu şekildedir:
Örnek vermek gerekirse, part time çalışan bir kişinin 1 ay içinde 72 saat çalıştığını düşünelim. Bu durumda hesaplama şu şekilde yapılır: 72 saat / 7,5 saat = 9,6. Burada çıkan değer 9 gün 6 saati temsil eder. 6 saat ise 1 güne yuvarlanır. Böylece işçinin 30 günlük süre içerisindeki sigorta prim gün sayısı 10 gün olarak hesaplanır.
Part time maaş hesaplaması kanunlara uygun bir şekilde gerçekleştirimeli, asgari ücretin altına düşmemesi sağlanmalıdır. İlgili çalışma miktarı, tam zamanlı çalışan bir kişinin saatlik ücreti ile aynı olmalıdır. Örneğin, asgari ücret baz alındığında part time çalışma maaşı şu şekilde hesaplanabilir:
İşveren, çalışan ile iş sözleşmesi imzalayarak SGK bildirgesi yapma yükümlülüğüne sahiptir. Part time çalışanın SGK bildirgesi yapılırken, eksik gün çalışmasının nedeni olarak "06 Kısmi İstihdam" belirtilmelidir. İlgili bildirim, part time çalışan işçinin neden eksik çalıştığını bildirir.
İşveren, part time çalışanlar için hazırlanan iş sözleşmelerini saklamalı, istendiğinde SGK'ya sunmalıdır. Sözleşmeler eksik gün gerekçesi olduğu için önemli olduğundan SGK tarafından istendiğinde sunulmalıdır. Buna karşın yapılan eksik gün bildirimi ile ücretsiz izin belgesi gibi diğer evrakların gönderilmesine gerek yoktur.
Part time çalışanların kıdem tazminatı, tam zamanlı çalışanlarınkinin hesaplandığı şekliyle belirlenir. Bu tazminat, işçinin işe başlama tarihinden itibaren kıdem tazminatı hak etme süresine kadar geçen zaman göz önüne alınarak hesaplanır. Sigorta giriş-çıkış işlemlerinin yapıldığı tarihler bu hesaplamada temel alınır.
Kıdem tazminatı hak edebilmek için, son iş yerinde en az bir yıl süreyle çalışmış olmak gereklidir. Bununla birlikte işçinin kendi isteği ya da kusuru dışında işten çıkartılması şartı da bulunur. Yani istifa ederek kıdem tazminatı talep edilemez.
Hem part time hem de tam zamanlı çalışanlarınız için tasarruf sağlayan finansal çözümleriniz için Erenred’in sunduğu avantajlara göz atabilirsiniz.