Ücretli İzin Nedir?

Çalışanların çalışma süresince kullanabileceği çeşitli izin türleri bulunur. Bu izinler, hastalık ve doğum benzeri özel durumlarda kullanabileceği gibi bir çalışan, dinlenme ihtiyacını karşılamak için de izin alabilir. Peki, izinli olan bir çalışana işveren hangi durumlarda ücret ödemek durumundadır? Bu sorunun cevabını öğrenmek için ücretli izin ve ücretsiz izin ayrımını, buna ek olarak yasalarla belirlenen izin şartlarını incelemek gerekli.

O halde gelin, “Ücretli izin ve ücretsiz izin nedir?” ve “Ücretli izin çeşitleri nelerdir?” gibi soruların cevaplarını birlikte inceleyelim.

Ücretsiz İzin ve Ücretli İzin Nedir?

İlk olarak çalışanların ücretli izin kullanabilecekleri durumları ve ücretli izin şartlarını daha iyi anlayabilmek için ücretli izin ve ücretsiz izin arasındaki farkı öğrenmekte fayda var.

Her iki iznin adından da anlaşılacağı gibi bu izinler arasındaki en temel fark ücretlendirme. Ücretsiz izinde, çalışanların izinli olduğu zamanlarda işverenin çalışana bir ücret ödeme yapma yükümlülüğü bulunmaz.

Ancak ücretli izinde çalışan, aktif olarak işe gitmediği yani izinli olduğu günlerde işveren tarafından ücretini almaya devam eder. Kısacası ücretli izinde çalışanların izinli olduğu süre boyunca ücretlerinde bir kesinti olmaz.

Ücretli ve ücretsiz izinleri birbirinden ayıran diğer nokta ise iznin uygulanmasında dikkat edilmesi gereken esaslardır.

Ücretsiz izinde işveren ve çalışan anlaşarak bir süreliğine çalışanın iş sözleşmesi askıya alınır. Örneğin İş Kanunu’nun 74. maddesinde belirtilen 16 haftalık annelik iznini dolduran bir çalışan, işvereni ile anlaşarak 6 aya kadar ücretsiz izin kullanabilir. Ancak çalışanın ücretsiz izin kullandığı dönemde iş sözleşmesi devam etse de izin süresi boyunca askıya alındığı için işverenin çalışana ödeme yapma yükümlülüğü bulunmaz. 

Kısacası ücretsiz izin olarak yasalarda yer alan annelik izninin uzatılması, yol izni gibi ücretsiz izin çeşitleri yer alsa da bu iznin uygulanması için işveren ile çalışanın anlaşması esastır. Çünkü ücretsiz izin, çalışanın veya işverenin talebi üzerine isteğe bağlı şekilde uygulanabilen bir izin türüdür.

Ancak ücretli izin, kapsamı yasalar tarafından belirlenen ve her işçinin gerekli durum veya şartlarda kullanabileceği yasal bir haktır. Kanunlarda yer alan şartlara uygun olduğu takdirde bir çalışan, izin süresi boyunca ücret kesintisi yaşayamayacağı ücretli izin hakkını kullanabilir.

Ücretli İzin Çeşitleri Nelerdir?

Farklı durumlardan ötürü bir çalışan, izin süresi boyunca ücret alabileceği şekilde ücretli izne çıkabilir. Ücretli izin olarak değerlendirilen izin türlerinden bazılarını ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Yıllık izin
• Doğum izni
• Süt izni
• İş arama izni
• Hastalık izni
• Babalık izni

Şartları yasalarla belirlenen bu izin türleri hakkında daha detaylı bilgi için “Çalışan Yasal İzin Türleri Nelerdir?” yazımızı okuyabilirsiniz. Özellikle yeni ebeveynlerin merak ettiği konuların başında gelen ücretli izin şartlarını öğrenmek için de “Annelik İzni” ve “Babalık İzni” yazılarımızdan detaylı bilgi alabilirsiniz.

Ancak şunu unutmayın ki tüm bu izin türleri arasında hem çalışan hem de işverenler açısından dikkat edilmesi gereken bir izin türü yer alıyor. O da yıllık izin. Çünkü diğer izin türleri, genellikle belirli bir durum gerçekleştiğinde kullanılabilirken bir çalışanın yıllık ücretli izin kullanması için hizmet süresi şartı bulunur. Buna ek olarak çalışanın iş yerinde çalışma süresine göre kullanabileceği yıllık izin süresi de değişir. Bu nedenle de diğer izin türlerine göre daha fazla değişkene sahip yıllık iznin uygulamasında Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği esasları dikkate alınmalıdır.

Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği Nedir?

İş Kanunu’nun 53. maddesinde de belirtildiği gibi yıllık ücretli izin, çalışanlara sunulan bir haktır. Bir iş yerinde işe başladığı günden itibaren en az bir yıl çalışmış olan işçiler, yıllık ücretli izin kullanabilir. Yıllık ücretli iznin uygulama esasları, yıllık izinle ilgili çalışan ve işveren yükümlülükleri gibi detaylar ise Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’ne göre belirlenir.

Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği, İş Kanunu’nun 53. maddesi ile 60. maddesi arasında yer alan yıllık ücretli izin hükümlerine göre düzenlemiştir. Bu yönetmelikten, çalışanların yıllık izin haklarına dair usul ve esaslar hakkında detaylı bilgi almak ve uygulama aşamasında yasalar çerçevesinde dikkat edilmesi gerekenleri öğrenmek mümkün.

Yıllık Ücretli İzin Süreleri Ne Kadar?

Ücretli izin çeşitlerinde de belirttiğimiz gibi yıllık izin süreleri, çalışanın çalışma süresine göre değişir. Buna ek olarak çalışanın hizmet süresine göre belirlenen yıllık izin süreleri, özel sektör ve devlet memuru çalışanları için farklıdır. Çünkü özel sektör çalışanlarının yıllık ücretli izin süreleri İş Kanunu, devlet memurları için de Devlet Memurları Kanunu ile belirlenir.

İlk olarak İş Kanunu kapsamında özel sektörde bir çalışanın hizmet süresine göre kullanabileceği yıllık ücretli izin sürelerini inceleyelim:

• Bir yıldan beş yıla kadar (beşinci yıl dahil) hizmet süresi olan çalışanlar için 14 gün
• Beş yıldan fazla-on beş yıldan az hizmet süresi olan çalışanlar için 20 gün
• On beş yıl (on beşinci yıl dahil) ve daha fazla hizmet süresi olan çalışanlar için 26 gün

Devlet Memurları Kanunu’na göre devlet memurlarının hizmet sürelerine göre kullanabilecekleri yıllık izin süreleri ise şu şekildedir:

• Bir yıldan on yıla kadar (onuncu yıl dahil) hizmet süresi olan memurlar için 20 gün
• On yıldan fazla hizmet süresi olan memurlar için 30 gün

Tüm bu süreler, yıllık izin kapsamında değerlendirilen ücretli izinlerdir. Hastalık izni ve doğum izni gibi diğer ücretli izinler yıllık izin olarak sayılmaz. Örneğin bir çalışanın 14 gün yıllık izin hakkı varsa ve hasta olduğu için 5 gün hastalık izni kullandıysa bu 5 gün, 14 günlük yıllık ücretli izin süresinden düşülemez.

Ayrıca çalışanın yıllık izin kullanacağı tarih aralığında hafta tatili, bayram tatili ve genel tatil günleri denk gelmesi durumunda bunlar da yıllık ücretli izin süresinden sayılmaz.

Yıllık İzin Ücret Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nde de belirtildiği gibi ücretli izin kullanan bir çalışanın izinli olduğu dönem için maaşından bir kesinti yapılmaz. Peki, bir işçinin yıllık izin ücret hesaplaması nasıl yapılır? Bu hesaplama için çalışanın günlük ücreti ile yıllık izin kullandığı gün sayısının çarpılması gerekir.

Örneğin günlük ücreti 300 TL olan bir çalışanın 14 gün yıllık izin kullanması halinde alacağı yıllık izin ücreti 4.200 TL olur.

Eğer çalışan, hak ettiği yıllık izinlerini kullanmadan işten ayrılırsa yıllık izin sürelerine ait ücretin, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki güncel ücreti üzerinden hesaplanarak çalışana ödenmesi gerekir.

Özel Günlerde Özel Hediyeler İçin: Ticket Compliments

Ücretli izin çatısı altında farklı türlerde izinler bulunuyor. Yıllık izin gibi çalışanın hizmet süresi ile belirlenen izin türünün yanı sıra annelik, babalık gibi çalışanların özel durumlarda kullanabileceği ücretli izinler de mevcut. Siz de bir işveren olarak çalışanlarınızın bu özel günlerini onların kişisel ihtiyaçlarına uygun ödüllerle kutlayarak kurumsal bağlılıklarını artırabilirsiniz. “Peki, nasıl?” diyorsanız Ticket Compliments ile tanışmanın zamanı geldi.

Ticket Compliments Hediye Kartı sayesinde çalışanlarınıza kendi beğeni ve ihtiyaçlarına  göre alışveriş imkanı sunarken siz de hediye için paketleme, lojistik, depolama gibi operasyonel yük getiren süreçlerden kurtulursunuz. İş yeriniz için Ticket Compliments hediye kartı ile pratik ve avantajlı bir ödüllendirme sistemine geçmek isterseniz daha detaylı bilgi ve başvuru için Ticket Compliments sayfası üzerinden iletişim formunu doldurabilirsiniz.